Мерење рентабилности

Циљ мерења рентабилности предузећа је да се измери ефикасност управљања имовином предузећа. Ефекти улагања мере се на основу оствареног профита.
Рентабилност се мери поређењем оствареног профита или прихода са уложеним (ангажованим) средствима, у зависности од показатеља рентабилности који се израчунава.

Подаци о оствареном профиту, приходу и уложеним средствима обезбеђују се из основних рачуноводствених извештаја предузећа, односно из биланса стања (БС) и биланса успеха (БУ).
Показатељи рентабилности предузећа су мерила његове зарађивачке способности, који показују да ли се уложена средства ефикасно користе или не. У пракси се
користи велики број показатеља рентабилности који изражавају укупну рентабилност али и показатељи усмерени на парцијалну рентабилност.

Најзначајније парцијалне показатеље поделићемо на оне које црпе податке из биланса успеха и оне који користе податке из биланса успеха и биланса стања.
Показатељи рентабилности предузећа који се израчунавају на основу података из биланса успеха су:
• стопа пословне добити и
• стопа нето добити.
Стопа пословне добити показује учешће пословне добити у укупном приходу и израчунава се по обрасцу:

Стопа пословне добити =Пословна добит / укупан приход

Стопа нето добити показује учешће нето добити у укупном приходу предузећа и утврђује се по обрасцу:

Стопа нето добити =нето добит / укупан приход

Другу групу показатеља чине показатељи укупне рентабилности предузећа, за чије утврђивање се користе подаци и биланса стања и биланса успеха.

Висока пословна школа Радомир Бојковић https://visokaposlovnaskola.edu.rs/

Најважнији показатељи рентабилности из ове групе су:
• стопа приноса на укупна средства и
• стопа приноса на сопствена средства.
Стопа приноса на укупна средства показује колико је предузеће остварило нето добити на укупно ангажована средства и израчунава се по обрасцу:

Стопа приноса на укупна средства =нето добит / укупна средства

Стопа приноса на сопствена средства показује висину остварене нето добити на ангажована сопствена средства и утврђује се по обрасцу:

Стопа приноса на пословна средства =нето добит / пословна средства

Унапређење рентабилности

Унапређење рентабилности предузећа подразумева предузимање мера усмерених на ове детерминанте, односно на:
• повећање прихода,
• смањење трошкова и
• смањење ангажованих средстава.