Kroz navedene primere biće objašnjena:
- nabavka novih osnovnih sredstava
- nabavka novih osnovnih sredstava sa zavisnim troškovima nabavke
- nabavka upotrebljavanih osnovnih sredstava
- nabavka upotrebljavanih osnovnih sredstava uz obavezu otplate dugoročnog kredita
Često je moguće nabaviti potupno nova osnovna sredstva koja je moguće direktno staviti u funkciju. U ovom slučaju knjiženje se obavlja direktno na kontima osnovnih sredstava uz stvaranje obaveze prema dobavljaču.
Nabavka novih osnovnih sredstava
Primer broj 1:
- Po fakturi broj 66 nabavljena je oprema čija je vrednost 300.000 dinara (plus 20% pdv). Faktura je prema izvodu poslovne banke plaćena sa tekućeg računa.
Knjiženje kroz dnevnik
| redni broj | konto duguje | konto potražuje | sadržaj | iznos duguje | iznos potražuje |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 023 | Oprema | 300.000 | ||
| 270 | PDV u primljenim fakturama | 60.000 | |||
| 435 | Dobavljači | 360.000 | |||
| -faktura | |||||
| 2 | 435 | Dobavljači | 360.000 | ||
| 2410 | T.R. | 360.000 | |||
| -izvod banke |
Objašnjenje:
- Fakturu knjižimo tako što povećamo vrednost osnovnih sredstava, iskažemo ulazni pdv na računu 270 i stvorimo obavezu prema dobavljačima za ukupan iznos fakture saa pdv-om.
- Plaćanje obaveze prema dobavljaču knjižimo tako što ugasimo obavezu, uz smanjenje novčanih sredstava na tekućem računu.
Nabavka novih osnovnih sredstava sa zavisnim troškovima nabavke
Često se dešava da se kupljeno osnovno sredstvo ne može odmah koristiti, već se mora montirati, dograditi, zatim imamo i troškove prevoza datog osnovnog sredstva, osiguranje i slične troškove.
Osnovna sredstva se obavezno knjiže po nabavnoj vrednosti, a u nabavnu vrednost osnovnog sredstva ulaze pored fakture dobavljača za osnovno sredstvo i svi oni troškovi koji su neophodni da bi se dato sredstvo stavilo u funkciju i da bi se moglo koristiti, a to su: prevoz, utovar, istovar, montaža, adaptacija, dogradnja, osiguranje i slično.
Kad imamo ovakav slučaj nabavnu vrednost osnovnog sredstva formiramo na računu 026 – Osnovna sredstva u pripremi. Na dugovnoj strani ovog računa knjiže se svi troškovi nabavke osnovnog sredstva kao i fakturna vrednost. Kad se nabavka završi, ovaj račun se gasi, na njemu je formirana nabavna vrednost osnovnog sredstva i ona se prenosi na odgovarajući račun osnovnih sredstava.
Primer za knjiženje:
- Po fakturi broj 11 od dobavljača EKOTRG je kupljena mašina za 120.000 dinara (uračunat pdv 20%).
- Za troškove prevoza mašine primili smo fakturu broj 30 na iznos od 30.000 dinara (uračunat pdv 20%).
- Za troškove montaže primljena je faktura broj 10 i ona glasi na 5.000 dinara (plus 20% pdv-a).
- Mašina je data u upotrebu.
Knjiženje kroz dnevnik
| redni broj | konto duguje |
konto potražuje |
sadržaj | iznos duguje |
iznos potražuje |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 026 | Osnovna sredstva u pripremi | 100.000 | ||
| 270 | PDV u primljenim fakturama | 20.000 | |||
| 435 | Dobavljači | 120.000 | |||
| -faktura | |||||
| 2 | 026 | Osnovna sredstva u pripremi | 25.000 | ||
| 270 | PDV u primljenim fakturama | 5.000 | |||
| 435 | Dobavljači | 30.000 | |||
| -faktura | |||||
| 3 | 023 | Oprema | 130.000 | ||
| 026 | Osnovna sredstva u pripremi | 130.000 | |||
| -sredstva u upotrebi |
Objašnjenje knjiženja:
- Fakturnu vrednost osnovnog sredstva prenosimo na račun 026 – Osnovna sredstva u pripremi, knjižimo ulazni pdv (pošto je već uračunat u fakturu računamo ga kao 120.000 * 20 / 120 = 20.000) i stvaramo obavezu prema dobavljaču.
- Troškovi prevoza povećavaju nabavnu vrednost osnovnog sredstva i njih prenosimo takođe na 026, kao u prvoj promeni.
- Troškovi montaže povećavaju nabavnu vrednost osnovnog sredstva pa ćemo i njih preneti na dugovnu stranu računa 026.
- Pošto je nabavka završena, na dugovnoj strani računa 026 – Osnovna sredstva u pripremi je formirana nabavna vrednost datog osnovnog sredstva i ona iznosi 100.000 (fakturna) + 25.000 (prevoz) + 5.000 (montaža) = 130.000 dinara. Kad sredstvo prenesemo u upotrebu zatvaramo 026, uz kontra knjiženje na računu 023 – Oprema.
Nabavka upotrebljavanih osnovnih sredstava
Preduzeća imaju mogućnost da kupe osnovna sredstva koja su već korišćena. Ovakva sredstva imaju svoju nabavnu i kupovnu vrednost. Nabavna vrednost je formirana kod dobavljača. Kupovna vrednost je ona po kojoj smo platili sredstvo.
Prilikom knjiženja ovakvog sredstva treba zadržati prvobitnu nabavnu vrednost. Ako bismo knjižili po kupovnoj vrednosti, stekao bi se utisak da je kupljeno novo sredstvo. Ovo iz razloga što ne bismo imali otpisanu vrednost. To ne bi bilo ispravno – povredilo bi bruto princip bilansiranja.
Zbog svega navedenog na račun osnovnih sredstava prenosimo prvobitnu nabavnu vrednost. Kupovna vrednost se smatra sadašnjom vrednošću. Razlika ove dve vrednosti se knjiži preko ispravke vrednosti. Ispravka vrednosti osnovnih sredstava je korektivan račun. Ona svodi nabavnu vrednost na sadašnju vrednost.
Primer za knjiženje:
Po fakturi 35. od preduzeća “EKOTRG” je kupljena polovna oprema za 60.000 dinara (plus pdv 20%). Nabavna vrednost opreme u knjigovodstvu dobavljača je 90.000 dinara. Otpisana vrednost je 40.000 dinara. Sprovesti potrebna knjiženja
| redni broj | konto duguje | konto potražuje | sadržaj | iznos duguje | iznos potražuje |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 023 | Oprema | 90.000 | ||
| 270 | PDV u primljenim fakturama | 12.000 | |||
| 0239 | IV opreme | 30.000 | |||
| 4350 | Dobavljači | 72.000 | |||
| nabavka korišćenog osnovnog sredstva |
Objašnjenje knjiženja:
Opremu ćemo iskazati u visini prvobitne nabavne vrednosti – 90.000 dinara. PDV u primljenom računu iznosi 60.000 * 20 / 100 = 12.000 Obaveza prema dobavljaču iznosi 72.000 dinara. Na računu 0239 – Ispravka vrednosti opreme obuhvatamo razliku između nabavne i fakturne vrednosti po kojoj smo kupili opremu (bez pdv-a). 90.000 – 60.000 = 30.000 dinara. Na ovaj način u knjigovodstvu se vidi da je sredstvo polovno, ima i nabavnu i otpisanu vrednost.
Nabavka upotrebljavanih osnovnih sredstava uz obavezu otplate dugoročnog kredita
Sličan slučaj prethodnom je da kupujemo već korišćeno osnovno sredstvo, ali da sa osnovnim sredstvom preuzimamo i obavezu koju dobavljač ima. Najčešće je to obaveza po osnovnu kredita.
Primer za knjiženje:
Od preduzeća “X” je kupljena već korišćena oprema. Nabavna vrednost opreme je 400.000 dinara. Otpisana vrednost opreme je 50.000 dinara. Preuzeta je obaveza otplate dugoročnog kredita u visini od 360.000 dinara.
| redni broj | konto duguje | konto potražuje | sadržaj | iznos duguje | iznos potražuje |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 023 | Oprema | 400.000 | ||
| 414 | Dugoročni kredit | 360.000 | |||
| 0239 | IV opreme | 40.000 | |||
| faktura |
Objašnjenje knjiženja:
Opremu smo iskazali po nabavnoj vrednosti. Obaveza koju smo preuzeli po kreditu je postala naša obaveza. Iskazujemo je na računu 414 – Dugoročni krediti. Na računu 0239 – ispravka vrednosti knjižimo razliku od 40.000 dinara (bez obzira što je u knjigovodstvu dobavljača ispravka vrednosti bila 50.000).
izvor: https://milanovaucionica.in.rs/kupovina-osnovnih-sredstava/